====== Cassette metingen ======
Nieuwe cassettebandjes zijn in Nederland nauwelijks nog te koop. Op dit moment zijn de enig gangbare de Maxell UR (Fe) cassettes. In april 2018 kwam Thomas vanuit zijn Bandjesfabriek met het bericht dat hij in samenwerking met RTM bezig was met een proef om nieuwe Fe cassettebandjes te produceren. [[https://www.facebook.com/debandjesfabriek/videos/2072384279704644/|Voor het filmpje op FB]]

Enkele weken later heb ik Thomas gevraagd of ik enkele cassettes eens mocht testen. Na een vriendelijk bericht van zijn assistente kwamen twee bandjes per post bij mij in de bus.  

De eerste indruk van een opname van CD was heel positief. De meer technische test volgt hier...
==== Geteste cassettes ====

  * RTM Fe C60 
    * (nieuw, deBandjesfabriek.nl)
  * Maxell UR C90 
    * (rood/oranje inlay, doorzichtige cassette. enkele jaren geleden nieuw gekocht)
  * TDK D 
    * (rood/witte inlay, doorzichtige cassette met goud/rode opdruk. Enkele jaren geleden nieuw gekocht)

==== Apparatuur en software ====

  * Nakamichi 582 deck
  * Scarlett 2I2 (versie 2)
    * audio interface
  * Lama audio 
    * meting frequentiekarakteristiek en -bereik (fft)
  * SignalSuite
    * signaalgenerator (ruis, sinus, sinussweep)
  * SignalScope
    * meting harmonische vervorming bij 1000Hz (tm 5de harmonische)

===== Metingen =====
==== Metingen bij -20dB ====
Het frequentiebereik van een tape en dus ook een cassetteband wordt gemeten bij een zeer laag signaalniveau van -20dB tot -15dB.
 
  * voor elke cassette is level en bias optimaal afgeregeld 
    * level op 0dB bij 400Hz
    * bias bij 15kHz en -20dB
    * bias daarna met ruissignaal nageregeld op zo recht mogelijke frequentiekarakteristiek.
  * Meetsignaal: witte ruis
  * sampling: 96k

Voor het overzicht zijn de niveaus van de metingen een beetje verschoven zodat de lijnen minder over elkaar vallen.

=== Frequentiebereik ===
 
Legenda:
^lijn^cassette^
| Groen| NAK source |
| Paars| TDK D C90 |
| Geel| RTM C60 |
| Rood| Maxell C90 |
De vertikale as is niet geijkt op 0db. De meting is dus relatief. De onderverdeling van de y-as is echter wel 2dB per verdeling zoals in de grafiek te zien is.

{{:recorders:cassettes_4_-20db.png?direct&400|-20dB 20Hz-24kHz}}
{{:recorders:cassettes_4_-20db_detail_hoog.png?direct&400|-20dB 20Hz-24kHz detail hoog}}

Je ziet dat het frequentiebereik binnen 1dB loopt tot iets meer dan 20kHz. Toen de cassette uitgevonden is hebben ze waarschijnlijk nooit durven vermoeden dat dit ooit met een cassette gehaald zou worden.
==== Metingen bij 0dB ====
  * voor elke cassette is level en bias optimaal afgeregeld 
  * Meetsignaal sinus 0dB sweep 20Hz-24kHz
  * sampling: 96k

| Groen| NAK source |
| Paars| TDK D C90 |
| Geel| RTM C60 |
| Bruin| RTM C60 bij -20dB|
| Rood| Maxell C90 |

De vertikale as is niet geijkt op 0db. De meting is dus relatief. De onderverdeling van de y-as is echter wel 2dB per verdeling zoals in de grafiek te zien is.

Als referentie heb ik de -20dB meting ook als sweep uitgevoerd voor RTM en als bruine lijn in de grafiek gezet. Je ziet dat het frequentiebereik op -20dB een stuk verder recht doorloopt.

{{:recorders:cassettes_4_0db_sweep.png?direct&400|}} 
{{:recorders:cassettes_4_0db_sweep_detail_hoog.png?direct&400|}}

Bij 0dB is de karakteristiek 
==== Vervorming RTM C60====
Vervorming bij 1kHz
^opnameniveau^THD((Totale Harmonische vervorming))^
|0dB| 0,4%|
|+3dB| 0,7%|
|+6dB| 1,1%|
|+9dB| 3,7%|

==== De bias ====
De bias-instelling hoefde ik voor de drie geteste cassettes nauwelijks aan te passen. 

Voor de aardigheid heb ik even een paar oudere cassettes geprobeerd (Philips SQ-I en Basf LH-I) en voor deze moest de bias wel fors bijstellen voor het beste resultaat.
==== Conclusie ====
Een voorzichtige conclusie van mij is dat de RTM bandjes absoluut niet onder doen voor de TDK D of Maxell UR. 

Het frequentiebereik van de RTM bandjes kan zich in elk geval meten met de Cr cassettes van de jaren 80. 

Een nadeel van (alle!) Fe cassettes is dat deze meer ruisen dan Cr cassettes en dat geldt ook voor deze. Luister je met de koptelefoon, dan is bij "kritische" muziek de ruis zeker te horen in de zachte passages. Heb je een deck met DNL of Dolby, dan kun je de ruis bijna volledig wegdrukken.
Zuiver op het gehoor kan ik zeggen dat de ruis van RTM, TDK D of Maxell UR vrijwel gelijk is. Bij alledaagse popmuziek is de ruis onhoorbaar.

=== Topic op MFBfreaks.com ===
[[http://forum.mfbfreaks.com/viewtopic.php?f=5&t=11453&sid=ce13a27276b9a834ab7fd8182cfb26d2|RTM cassettebandjes getest]]